Bitwa o kulturę. Kiedy ukształtował się naród?

Dzieje polskiej państwowości zaczynamy umownie od 966 roku – chrztu Mieszka I. Ale czy jego państwo zamieszkiwali wówczas Polacy (w dzisiejszym sensie tego słowa)? Jak pojęcie narodowości rozumiano w epoce, w której zdarzało się ludziom określać tak: natione Polonus, gente Ruthenus, origine Judaeus – tzn. „[jestem] narodowości polskiej, rodu rusińskiego, pochodzenia żydowskiego”? Co zmieniła w tym utrata państwowości w 1795 roku, co – dziewiętnastowieczne ruchy nacjonalistyczne, co – odzyskanie niepodległości, a co – skutki II wojny światowej?
Jerzy Sosnowski