O teatrze

TEATR STARY DZISIAJ

Interdyscyplinarny, konfrontujący, dynamiczny, edukacyjny – oto dzisiejsze oblicze Teatru Starego w Lublinie. W 2012 roku, po trzydziestu latach artystycznej absencji druga najstarsza scena teatralna w Polsce wznowiła działalność, by ponownie odnaleźć należne jej miejsce w sercu tętniącego życiem miasta.

Od 2012 r. Teatr Stary w Lublinie działa jako jednostka impresaryjna. Obecnie, poza bogatym programem teatralnym, na widzów czekają koncerty, projekcje filmowe, rozmowy i spotkania dla dzieci. Kreowaniu współczesnego wizerunku Teatru towarzyszy nieustająca świadomość potrzeby spójności jego tradycji ze świeżą artystyczną koncepcją. Za swój cel nadrzędny uważamy powołanie do życia miejsca do aktywnej dyskusji między widzem a artystą. Dyskusji, w której podstawowym kanałem komunikacyjnym jest sztuka.
Z myślą o widzach z różnych grup wiekowych zadbaliśmy także o edukacyjny charakter działalności Teatru. Poprzez realizację profilu edukacyjnego pragniemy umocnić rolę sztuki w obszarze nauczania oraz kształtowania wrażliwości na rzeczywistość odbieraną przez pryzmat kultury.

Aby widzowie Teatru Starego mogli z łatwością odnaleźć interesujące ich pozycje, program będzie uporządkowany tak, aby każdej prezentowanej dziedzinie sztuki przyporządkowany był na stałe dany dzień tygodnia.

W poniedziałki FILM: polskie i światowe kino artystyczne.
We wtorki LITERATURA: cykl spotkań, podczas których osobistości ze świata kultury i literatury dyskutować będą na tematy oparte na najważniejszych zagadnieniach związanych z literaturą.
W środy MUZYKA: koncerty muzyki klasycznej i jazzowej w wykonaniu uznanych polskich artystów, twórców młodego pokolenia oraz zespoły lubelskie.
W piątki i soboty TEATR: zarówno najciekawsze spektakle kameralne zespołów poszukujących, jak i przedstawienia dramatyczne oraz muzyczne z udziałem znanych, popularnych aktorów.
W niedziele TEATR STARY DLA NAJMŁODSZYCH: przedstawienia teatralne, koncerty i czytanie bajek dla dzieci i ich rodziców. W programie znajdą się propozycje zarówno dla tych najmłodszych dzieci (od 0 do 3 lat), jak i tych trochę starszych.

Do opracowania repertuaru Teatru zaprosiliśmy zespół specjalistów i pasjonatów sztuki, którzy dokładają wszelkich starań, by przygotowany przez nich program odpowiadał potrzebom naszej publiczności.

Dyrektorowi Teatru Starego doradza Rada Artystyczno-Programowa w składzie:

Zofia Kosicka – studentka na kierunku animacja kultury, na wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS 

Joanna Reczek-Szwed – prezeska Fundacji Sztukmistrze, animatorka kultury, badaczka sztuki cyrkowej 

Piotr Selim - pianista, wokalista, wykładowca akademicki i kompozytor (autor muzyki m.in. do spektaklu "Machia" Juliusza Machulskiego)

Józef Szopiński - animator kultury, dziennikarz radiowy i telewizyjny, zastępca kierownika Redakcji Publicystyki Kultualnej Radia Lublin

Piotr Taracha – przedsiębiorca, prezes spółki Intrograf-Lublin SA, miłośnik i mecenas kultury

TEATR STARY WCZORAJ

„Ridendo castigat mores” – „Śmiech naprawia obyczaje”. Takie motto umieszczono w 1822 roku nad sceną nowo powstałego lubelskiego teatru, znanego dzisiaj jako Teatr Stary.
Inicjatorem budowy i pierwszym właścicielem teatru był oficer napoleoński, inżynier i architekt miejski Łukasz Rodakiewicz. Późnoklasycystyczny gmach u zbiegu ulic Dominikańskiej i Jezuickiej jest najstarszym obok krakowskiego Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej obiektem tego typu w Polsce. Jego elewację przyozdobiono charakterystycznymi płaskorzeźbami gryfów i ukwieconych masek, które przetrwały do dziś.
Już od początku swojej działalności teatr funkcjonował jako instytucja impresaryjna, wynajmująca swoją scenę wędrownym trupom dramatycznym z całego kraju. Wynajmującą, bo to właśnie aktorzy płacili teatrowi za możliwość zaprezentowania swoich sztuk. Na deskach teatru pojawiały się zatem komedie, tragedie, farsy i opery, a także pantomimy czy tzw. żywe obrazy. Obok nazwisk wielkich dramaturgów, takich jak Szekspir, Goldoni czy Molier, autorami sztuk niejednokrotnie bywali sami aktorzy, odkrywający w sobie wszechstronne talenty.
Korespondencja z Lublina w „Gazecie Warszawskiej” z 1822 roku: „Nad wielkie spodziewanie nasze olbrzymią niemal siłą, bo w ciągu czterech tylko miesięcy, stanął teatr w Lublinie, kosztem JP Rodakiewicza nowo z fundamentu wymurowany, wewnątrz dosyć obszerny i (wyjąwszy małe niedogodności, które z czasem poprawić się dadzą) dobrze urządzony”.
W 1853 roku opiekę nad teatrem objęła Julia, córka Rodakiewicza, wraz z mężem, Romualdem Makowskim. Od tego czasu budynek zwano Teatrem Makowskich lub Teatrem Julii Makowskiej, a po jej śmierci Teatrem Makowskiego. To właśnie staraniom właścicielki, wielkiej miłośniczki sztuki teatralnej, lublinianie zawdzięczali pierwszą w Polsce kolekcję pamiątek teatralnych oraz odnowienie wnętrza gmachu.
Na początku XX wieku Teatr zmieniał nazwę na Rozmaitości, Panteon i Powszechny, chociaż w świadomości lublinian funkcjonował już raczej jako Stary, zwłaszcza od chwili powstania konkurencyjnego Teatru Wielkiego, czyli dzisiejszego Teatru im. Juliusza Osterwy.
Wiek XX rozpoczyna także erę kina, a właściwie kinematografu. W 1907 w Teatrze Makowskiego otwarto tu jedno z pierwszych na ziemiach polskich kin pod nazwą Théâtre Optique Parisien, zmienianą potem na Wiedza, Adria, Gwiazda czy Rialto. Ale spektakle teatralne i inne występy nadal się tu odbywały.
W okresie międzywojennym zmieniali się dzierżawcy, zmieniały pomysły na działalność, spektaklom i seansom towarzyszyły odczyty, wiece, popisy akrobatyczne, deklamacje i koncerty. Od połowy lat 30. na dobre rozgościło się tu kino Rialto, prowadzone przez Romualda Makowskiego młodszego. Podczas II wojny światowej kino działało pod tą samą nazwą, ale pod okupacyjnym nadzorem. Po wyzwoleniu Lublina szybko wznowiło działalność i wkrótce zostało włączone w państwową sieć kin. Makowscy pozostali właścicielami budynku, ale nie mieli wpływu na jego funkcję W 1952 roku miał miejsce remont, wskutek którego poważnym zmianom uległy fasada i wnętrze teatru, a teatralno-filmowa kolekcja, zapoczątkowana jeszcze przez Julię Makowską, uległa częściowemu zniszczeniu i rozproszeniu. Dwa lata później zmieniona została też nazwa, odtąd mieściło się tu kino Staromiejskie. Kres jego działalności to koniec 1981 roku.
Kolejne trzy dekady to sporadyczne próby reanimacji popadającego w ruinę Teatru Starego i wyjaśniania kwestii własnościowych.
W marcu 2012 roku po gruntownym remoncie Teatr Stary w Lublinie wznowił działalność jako miejska instytucja kultury.