Bitwa o kulturę. Polskie budowanie teatrów / Michał Kotański, Justyna Łagowska / PJM

Bodaj od czasów gierkowskich nie było takiego boomu budowlanego w niszy teatralnej. Jak Polska długa i szeroka, mimo kryzysu klimatycznego, mimo inflacji, mimo wojny, wszędzie stawiamy nowe gmachy teatralne.
Od dwóch dekad trwa proces albo adaptacji przestrzeni postindustrialnych na potrzeby teatru (Łaźnia Nowa w Nowej Hucie, Nowy Teatr i Teatr Polonia w Warszawie, Teatr Variete w Krakowie, Piekarnia we Wrocławiu), spektakularnych remontów (Teatr Kochanowskiego w Opolu, Teatr Żeromskiego w Kielcach) i całkiem nowych realizacji architektonicznych (Teatr Polski i Teatr Pleciuga w Szczecinie, TR Warszawa, Teatr KTO w Krakowie, Gdański Teatr Szekspirowski, rozbudowa Teatru Zagłębie w Sosnowcu).
Ile lat buduje się w Polsce nowy teatr? Jak się zdobywa fundusze na taki projekt? Po co nam te nowe przestrzenie? Czy architektura podąża za przemianami języka teatralnego? Jakich sal potrzebuje polski teatr? Kto będzie chodził do tych nowych gmachów i w jakim celu? Czy mamy do czynienia z przedefiniowaniem funkcji budynku teatralnego? Czy nowe polskie teatry są bardziej dla artystów czy widzów? Porozmawiajmy o budynkach teatru przyszłości.

Łukasz Drewniak

Michał Kotański – reżyser teatralny, dyrektor Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST. Studiował również filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Był asystentem m.in. Andrzeja Wajdy, Krystiana Lupy, Jerzego Jarockiego, Mikołaja Grabowskiego, Jerzego Golińskiego, Achima Freyera i Dana Jemmetta. Wyreżyserował blisko trzydzieści spektakli – od sztuk kameralnych po wieloobsadowe inscenizacje na dużych scenach, wśród nich m.in. „Polaroidy” Marka Ravenhilla oraz „Językami mówić będą” Andrew Bovella (Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej, Kraków), „Tajemną ekstazę” Davida Hare’a (Teatr Powszechny im. Z. Hübnera, Warszawa), „Przed odejściem w stan spoczynku” Thomasa Bernharda (Teatr Studio im. S.I. Witkiewicza, Warszawa), „Spalenie matki” Pawła Sali (Teatr Wybrzeże, Gdańsk), „Instatnt Opera. Adult Crying Inventory” (Expedithalle Ankerbrotfabrik, Wiedeń), „Dzieje grzechu” Stefana Żeromskiego, „Widnokrąg” Wiesława Myśliwskiego, „Lorettę” George’a F. Walkera i „Króla Mięsopusta” Jarosława Marka Rymkiewicza (Teatr im. S. Żeromskiego, Kielce), „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza oraz „Komedianta” Thomasa Bernharda (Teatr im. W. Horzycy, Toruń), „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” Petra Zelenki i „Romans” Aleksandra Ostrowskiego (Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz), „Poskromienie złośnicy” Williama Szekspira oraz „Układ” Elii Kazana (Teatr Bagatela, Kraków), „Świętoszka” Moliera i „Produkt” Marka Ravenhilla (Teatr im. S. Jaracza, Olsztyn). Współpracował również z Teatrem Telewizji, reżyserując m.in. „Hamleta” Williama Szekspira.

Justyna Łagowska – scenografka, autorka kostiumów, reżyserka świateł. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (w 1998 roku przygotowała dyplom w katedrze scenografii u prof. Andrzeja Sadowskiego). Stworzyła ponad 60 scenografii w teatrach polskich i niemieckich. Współpracowała m. in. z Remigiuszem Brzykiem, Markiem Fiedorem, Janem Klatą, Michałem Kmiecikiem, Nikołajem Koladą, Piotrem Kruszczyńskim, Pawłem Łysakiem, Wiktorem Rubinem. Laureatka wielu nagród festiwali teatralnych m. in. Opolskich Konfrontacji Teatralnych, Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy, Festiwalu Dramaturgii Współczesnej w Zabrzu, Festiwalu Scenografów i Kostiumologów VizuArt w Rzeszowie. W 2011 r. wyróżniona w Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za koncepcję wizualną zrealizowanego we wrocławskim Teatrze Polskim przedstawienia Utwór o Matce i Ojczyźnie. W czerwcu 2015 debiutowała reżyserując „Alicję. Pod żadnym pozorem nie idź tam” M. Kmiecika w Teatrze im. A. Fredry w Gnieźnie.